Het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) concludeert na onderzoek dat explosiewerend glas een effectief product is om de gevolgen van een explosie van een gevaarlijke stof te beperken. Maar het concludeert ook dat de relevante eigenschappen van dit glas vaak niet bekend zijn. Extra onderzoek is nodig.
Is het gebruik van explosiewerend (of scherfvrij) glas zinvol bij een explosie van een gevaarlijke stof? Kan het glas bij incidenten met gevaarlijke stoffen het aantal slachtoffers beperken? Het lectoraat Energie- en transportveiligheid van het IFV stelde zich deze vragen als basis voor het onderzoek. Doel: de effectiviteit van dit speciale type veiligheidsglas te weten te komen. Concreet: de effectiviteit in het beperken van de gevolgen van een explosie van een gevaarlijke stof die bij een incident is vrijgekomen.
Onderzoeksvragen
In een uitvoerig rapport beschrijft het IFV de resultaten van dat onderzoek. De onderzoeksvragen die centraal staan, zijn de volgende.
- Onder welke voorwaarden is het gebruik van explosiewerend glas zinvol bij een explosie van een gevaarlijke stof?
- Wat is de effectiviteit van het glas voor wat betreft het verminderen van het aantal dodelijke slachtoffers?
Hiertoe zijn twee types incidenten beschouwd: een explosie van een tubetrailer met waterstof en een warme BLEVE van een LPG-spoorwagon. Dit laatste is een afkorting van Boiling Liquid Expanding Vapour Explosion. Een warme BLEVE is een fysische explosie van een tank. In de tank bevindt zich een tot vloeistof verdicht gas (bijvoorbeeld LPG) en hij wordt aan hitte (brand) blootgesteld. De hitte verhoogt de druk en verzwakt de tank mechanisch. Hierdoor kan de tank uiteindelijk bezwijken, met een explosie als gevolg. Conclusie: in beide gevallen kan explosiewerend glas een effectieve maatregel zijn om het aantal slachtoffers in gebouwen te beperken.
Explosie tubetrailer
Bij een explosie van een waterstofcilinder van een tubetrailer zullen tot op 20 meter personen binnen komen te overlijden door instortende gebouwen. Tussen 20 en 40 meter kunnen in gebouwen slachtoffers vallen door rondvliegende glasscherven. ER1-glas kan het schade- en slachtoffergebied terugbrengen van 40 tot 25 meter. De afstand waarover slachtoffers vallen als gevolg van glasscherven is zo dus met 75% verkleind. ER2-, ER3- of ER4-glas reduceert deze afstand volledig (20 m). Er zullen dan alleen slachtoffers vallen als gevolg van instortende gebouwen.
Bezwijken LPG-wagon
Bij een warme BLEVE van een LPG-wagon zal tot op 65 meter afstand alle glas breken als gevolg van de hitte. Explosiewerend glas zal geen effect hebben. De inzet van ER1-glas is effectief tussen 65 en 325 meter van het incident. Vanaf 325 meter zal dubbel glas niet meer breken en is inzet van explosiewerend glas overbodig. Vanaf 590 meter zal de BLEVE helemaal geen schade of slachtoffers meer veroorzaken.
Explosiewerend glas
Explosiebestendig glas bestaat uit verschillende glas- en kunststoflagen en is speciaal ontwikkeld om drukgolven te weerstaan. De normering EN13541 beschrijft de weerstandsklassen (ER1-ER4) waarbij zowel drukbelasting als tijdsduur van de overdruk een rol speelt. Niet onbelangrijk is de mate van splintervorming aan de veilige zijde van het glas. Die is dan ook medebepalend voor het veiligheidsniveau. Het glas wordt in het algemeen gebruikt om personen in gebouwen te beschermen tegen de effecten van terroristische aanslagen.
Explosiewerend glas kent een indeling op basis van de weerstand van het glas tegen de overdruk van een explosie. De indeling is gebaseerd op detonaties waarbij 1 vierkante meter glas in een specifieke setting wordt getest en ingedeeld in klassen conform EN13541. Een ruit valt in classificatie ER1 als deze een gereflecteerde overdruk tussen 0,5 en 1 bar kan weerstaan. De classificatie ER2 geldt als de ruit een gereflecteerde overdruk tussen 1 en 1,5 bar kan weerstaan.
Aanbevelingen en conclusies
Het IFV is bij zijn berekeningen uitgegaan van gegevens die zijn verkregen met het oog op de inzet van explosiewerend glas als bescherming tegen terroristische aanslagen. Deze data zijn bepaald voor detonaties en een glasoppervlak van 1 vierkante meter. Specifieke data voor weerstand tegen hittestraling zijn in het geheel niet bepaald en ook met andere relevante factoren, zoals wijze van bevestiging, is geen rekening gehouden.
De conclusie van het IFV is dan ook de volgende. ‘Om explosiewerend glas doelmatig te kunnen inzetten als beschermingsmaatregel tegen overdruk, is het derhalve noodzakelijk om de effectiviteit hiervan nader te onderzoeken onder meer realistische omstandigheden. Hierbij moet in ieder geval rekening worden gehouden met grotere glasoppervlakken, met de wijze van bevestiging, met drukopbouw als gevolg van fysische of chemische explosies en met de weerstand van glas tegen hittestraling. Het gebrek aan relevante gegevens, normen en richtlijnen, alsook de afwezigheid van methoden om deze te verkrijgen werd al in een eerder uitgevoerd onderzoek geconstateerd.’
Het volledige rapport vind je hieronder en op onze site lees je meer over het belang van veiligheidsglas.
