Bij het lezen van Glas in Beeld #4 – september 2020 viel één van onze lezers het detail in het artikel over het Co-Creation Centre in Delft op. Kan dit wel zo uitgevoerd worden?
Gaat de constructieve kit niet scheuren? Verder wijst hij ons op het feit dat het overstek van het gebouw relatief klein is. Dat zet vraagtekens bij de energiezuinigheid van het gebouw. Maar ‘Innovatie is nu eenmaal niet perfect’, zegt constructeur Diana de Krom van ABT, auteur van het artikel, in antwoord hierop.
Blij met details
Gevraagd naar een toelichting op zijn vraagtekens antwoordt de kritische lezer, die verder anoniem wil blijven, het volgende. ‘Normaal gesproken ben ik erg blij met details, zodat je beter begrijpt waarom een constructie bijzonder is. Echter, als de glasvin echt zo is uitgevoerd verwacht ik dat er op korte termijn scheuren in de constructieve kit ontstaan en/of dat de isolatieglasruiten lek zullen raken. Nu is het zo getekend alsof de twee buitenruiten en de glasvin vol en zat met constructieve kit zijn gekit. Buiten dat dit met betrekking de levensduur van de kit geen goed idee is, is het ook vrijwel onmogelijk om het in praktijk zo uit te voeren dat de hele ruimte ook daadwerkelijk is gevuld met kit.’
De triple glas buitenruiten zijn vol en zat gekit met DOWSIL 993 structurele siliconen beglazingskit.
‘Zouden jullie kunnen proberen om het juiste detail te achterhalen? Ook als men niet de geheimen wil prijsgeven, dan nog kan het detail schematisch worden aangegeven, inclusief celband. Nu zou je als beginnend glas ingenieur kunnen denken dat dit dé manier is om glazen vinnen te bevestigen.’ En over de energiezuinigheid: ‘In de zomer verwachten we bij een dergelijk ontwerp een flinke overschrijding van het aantal té warme dagen binnen, ofwel de airco zal vaak en zwaar aan moeten staan.’
Antwoord op vragen
De vraagtekens waren reden contact op te nemen met auteur van het artikel Diana de Krom (Projectleider Constructies ABT). Zij maakte deel uit van het ontwerpteam van Co-Creation. Naast De Krom komt ook Valérie Hayez van Dow aan te woord, de leverancier van de structurele siliconenkit. Wouter Beck (Director Greentech Hunter Douglas) geeft tot slot antwoord op de vraag over mogelijke oververhitting van het gebouw.
Allereerst De Krom: ‘Ik snap de vragen die gesteld worden over de voeg. Het zijn normaliter terechte aandachtspunten. We hebben in dit project nauw overleg gehad met de uitvoerende partij, Si-X, en de leverancier van de siliconen, Dow. Als constructeur en leverancier hebben we ons vooral gericht op de duurzaamheid van de materialen. Hoe energiezuiniger een gebouw, hoe meer de materialen de milieu-impact bepalen.’ Als toelichting hierop stuurt De Krom een diagram waaruit blijkt dat bij een EPC van 0,8 de materialen voor 16 procent van invloed zijn op de milieu-impact van een gebouw (water 1%, energie 83%), bij 0,5 is dat percentage 48 (water 2%, energie 50%) en bij een energieneutraal gebouw, EPC 0, wordt de milieu-impact volledig door de materialen bepaald.
Energiezuinigheid
‘Voor wat betreft energiezuinigheid’, vervolgt De Krom. ‘Is er door verschillende partijen gekeken naar dit gebouw en zeker ook naar de toepassing van glas rondom en de daarbij behorende warmte last. Hunter Douglas is aangehaakt en heeft geadviseerd over de toegepaste buiten zonwering. In het gebouw is de mogelijkheid opgenomen om in de toekomst ook binnenzonwering aan te brengen. Climate Orange heeft een klimaattoren ontwikkeld die we aan de buitenzijde van het gebouw plaatsen. Deze sluit aan op het dak en op een plenum dat onder de gehele vloer door loopt. Voor deze ondergrondse vloer is End of Life beton toegepast in het project. En we hebben de op The Green Village solo geteste Energy-pile in dit project als palengroep toegepast. Dit om effecten van paalgroepen in de praktijk na te kunnen gaan.’
Al met al is er volgens De Krom in het gehele project veel aandacht geweest voor duurzaamheid. ‘Ik ben het er mee eens dat we kritisch moeten blijven daarop want geen onderwerp is zo complex als duurzaamheid. Tegelijkertijd wil ik wel waken om te kritisch naar details te gaan kijken. Innovatie is nu eenmaal niet perfect maar we zullen vooruit moeten en dat zouden we graag als belangrijkste boodschap willen laten doorklinken.’
Constructie betrouwbaar
Valérie Hayez (Global Facade Engineering & Architectural Design Engineer van Dow) zegt als antwoord op onze vragen over de betrouwbaarheid van de constructie het volgende. ‘Dow houdt zich bezig met de duurzaamheid en veiligheid van het gebruik van siliconen in toepassingen. Als zodanig is onze aanbeveling is in het algemeen om driezijdige hechting bij conventionele stootvoegen, zoals bij afdichting tussen glasplaten, te vermijden. In het specifieke geval van het Co-Creation Centre beïnvloedt de glasvin achter de afdichting de beweging en vervorming van de voeg. Omdat het een vin is, fungeert ze niet alleen als een structurele verbinding maar ook als een waterdichte afdichting.’
Tegelijkertijd verstevigt de glasvin volgens Hayez de verbinding tussen het glas. ‘Bij structurele toepassingen is de algemene ontwerppraktijk het limiteren van ontwerpvervorming en overmatige of gecombineerde belastingen. Met behulp van geavanceerde rekenmethoden (Finite Element Analysis) heeft Dow bevestigd dat de belastingen niet tot lokale hoge spanningen leiden. Spanningen die schadelijk zouden kunnen zijn voor de prestaties en duurzaamheid van de toegepaste DOWSIL 993 structurele siliconen beglazingskit. Daarom keurt Dow dit driezijdige verlijmingsontwerp goed voor het ontwerp van het specifieke ontwerp van het Co-Creation Centre.’
G-waarde van 0,03
Wouter Beck (Director Greentech Hunter Douglas) gaat tenslotte in op de zonwering en testen die worden gedaan. ‘In het Co-Creation Centre worden buitenjaloezieën toegepast. Deze zijn zeer effectief in het beteugelen van de warmtewinst als gevolg van zoninstraling. Waar het glas een g-waarde van 0,55 heeft, heeft de combinatie met zonwering een g-waarde van zo’n 0,03 of nog lager. Dat is afhankelijk van de zonnehoeken, lamelhoek en verdeling over directe en diffuse straling. De lamellen zijn uitgekozen op maximale zonwering en zijn mat zwart. De lamelstand wordt zeer nauwkeurig gestuurd op een gevraagde energievraag door de façade. Hierbij worden ze steeds zo open mogelijk gehouden, zonder de energievraag te overschrijden.’
Volgens Beck laten berekeningen zien dat interne warmtelasten als gevolg van geprojecteerde aantallen mensen in het Co-Creation Centre hoger zal zijn dan de pieklasten als gevolg van zon. ‘Feitelijk zijn de buitenjaloezieën een dynamisch energie- en lichtfilter dat op vermogen (W) en lichthoeveelheid (lux) wordt aangestuurd. De metingen die we gaan doen worden nu gepland in samenwerking met de TU Delft’, aldus Beck.
