Het voormalige VROM-kantoor in het hart van Den Haag wordt wederom opgeschrikt door gebroken glas, zo meldt het AD op haar site. Het in 2017 gerenoveerde gebouw herbergt tegenwoordig de ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur & Waterstaat. Het gebouw dateert uit 1992, het ontwerp is van architect Jan Hoogstad. In de grote serregevels van het gebouw was oorspronkelijk ongetest gehard glas toegepast. Dat glas bleek kwetsbaar door nikkelsulfide-insluiting: breuk en vallend glas leidde regelmatig tot gevaarlijke situaties. In de nieuwe gevels is om die reden gehard glas toegepast dat een heatsoaktest heeft ondergaan. Maar ook dit glas blijkt nu te breken, al is er nog geen glas naar beneden gekomen.
De transformatie in 2017 is uitgevoerd door OMA, BAM en ISS in het PPS-consortium PoortCentraal. Het Publiek Private Samenwerkingscontract heeft een looptijd van 25 jaar met een netto contante waarde van € 267 miljoen. Ter vergelijking: de totale kosten waren begin jaren negentig 295 miljoen gulden, waarvan 208 miljoen gulden voor de bouw.
Spectaculair ontwerp
Niet alleen het ontwerp van het VROM-gebouw dertig jaar terug was spectaculair, ook de technische uitvoering was dat. De geheel glazen serregevels waren opgebouwd uit 1.622 geharde glasplaten van 1.800 x 3.300 millimeter (Securit) met een dikte van 12 millimeter. Ondanks het risico voor het ontstaan van het broeikaseffect koos Hoogstad voor niet-reflecterend glas. Hij kreeg deels gelijk: het VROM-gebouw voldeed twee decennia aan alle eisen. Maar de versnelde opwarming van de aarde en de toename van het aantal uren zon had ook Hoogstad niet kunnen voorzien. Berekeningen tijdens de ontwerpfase toonden aan dat het serreconcept voor wat betreft het energieverbruik voor verwarming niet ongunstiger was dan een vergelijkbaar traditioneel concept. Dat gold ook voor de koeling, mits de actieve opwarming van de serres beperkt zou blijven tot 2 tot 3 graden. Dit laatste bleek de laatste jaren met de stijgende temperaturen onhaalbaar.
Onderzoeksraad voor Veiligheid
Bovendien waren er ook glasplaten van de serregevel naar beneden gekomen. De aloude gedachte was: gehard glas breekt in duizenden stukjes en kan dus ook bij breuk geen kwaad. De praktijk leerde echter anders. Gehard glas komt bij breuk met in elkaar grijpende ‘glasschollen’ naar beneden. Meerdere incidenten met uit gevels vallend glas, gehard uitgevoerd en niet alleen bij VROM, bleken tot levensgevaarlijke situaties te leiden. Dit leidde zelfs tot onderzoek en advies van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Vergelijkbare glazen façades, glasdaken en atria worden tegenwoordig dan ook uitgevoerd in gehard glas dat een heatsoaktest heeft ondergaan, (half)gehard glas en/of gelamineerd glas.
Naar de oorzaak van het vallen van het glas is het vooralsnog gissen. Het glas is gehard, heeft een heatsoaktest ondergaan en hoewel de theorie zegt dat nikkelsulfide-insluiting dan onmogelijk is, kan daar toch sprake van zijn. Alle ruiten zijn rondom afgescherpt dus breuk door randschade zou in principe ook niet mogen optreden. Andere mogelijke oorzaken zijn een onzorgvuldige montage en/of een falend gevelsysteem , maar alleen na grondig onderzoek kan dat met zekerheid worden gezegd. Wordt vervolgd.
